The Y's life – Chuyện của người trẻ

Đây chính là cách chúng ta cùng chung tay làm chậm lại quá trình “gây toang” của con virus chủng mới. 

Tác giả: Eliza Barclay và Dylan Scott (đăng ngày 10/3/2020) 

Link bài báo: xem tại đây

Mối lo ngại lớn nhất trong đợt bùng phát virus corona chủng mới ở Mỹ hiện nay là liệu đợt dịch này sẽ lan rộng đến đâu, và nhanh đến như thế nào. Nancy Messonnior của trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh nói với báo giới ngày 9 tháng 3 vừa qua, “rất nhiều ở Mỹ sẽ, không năm nay thì năm sau, bị nhiễm con virus này một lúc nào đó”. 

Theo nhà dịch tễ học Marc Lipsitch của đại học Harvard, rất có thể 20% đến 60% người trưởng thành sẽ bị nhiễm bệnh Covid-19. Cho đến hiện tại, 80% số ca trên toàn cầu là các ca bệnh nhẹ, nhưng nếu tỉ lệ tử vong rơi vào khoảng 1% số ca (con số mà nhiều chuyên gia đã dự đoán), viễn cảnh có chục nghìn hay trăm nghìn ca bệnh chết ở Mỹ hoàn toàn có thể sảy ra. 

Tuy nhiên, tốc độ lây lan của trận “đại dịch” này đóng vai trò quan trọng để chúng ta dự đoán kết quả của nó. Điều các nhà dịch tễ học lo ngại nhất chính là hệ thống chăm sóc sức khỏe trở nên quá tải bởi số lượng ca nhập vượt quá khả năng điều trị của các bệnh viện. Trong viễn cảnh đó, rất nhiều người sẽ chết bởi chúng ta không có đủ giường bệnh hay máy thở để duy trì sự sống cho họ. 

Sự quá tải đáng sợ đó của bệnh viện có thể được đảo chiều với các biện pháp phòng tránh hiệu quả mà chúng ta đang chứng kiến ngày càng nhiều hơn – đóng cửa các trường học, hủy các buổi xin lễ tại nhà thờ, làm việc từ xa, tự cách ly, tránh tụ tập đông người – để khiến con virus SARS-CoV-2 ngừng lây lan quá nhanh. 

Các nhà dịch tễ học gọi chiến lược nhằm làm giảm số sự “lên đỉnh” số ca là “phẳng hóa đường cong”, và nó được thể hiện như hình dưới đây:

“Mặc dù bạn không thể giảm tổng số lượng ca mắc, làm giảm tốc độ lan truyền vẫn cực kỳ quan trọng”, Carl Bergstrom, một nhà sinh học của đại học Washington chia sẻ trong một loạt twitter khen ngợi biểu đồ trên, được thực hiện lần đầu bởi CDC, mô phỏng bởi cố vấn Drew Harris, và được truyền bá bởi the Economist. Biểu đồ đã được chia sẻ rộng rãi với sự giúp đỡ của hashtag #FlattenTheCurve #Phẳng_hóa_đường_cong. 

Phẳng hóa đường cong nghĩa là tất cả các biện pháp “cách biệt xã hội” (social distancing) như hạn chế tiếp xúc với đám đông, cách ly khu vực nghi nhiễm/nhiều ca bệnh,… – đang được thực hiện ở các khu vực như Ý, Hàn Quốc, hay ở diện rộng hơn là Seattle và Santa Clara County, California, không chỉ đơn giản là để ngăn chặn bệnh dịch, mà còn là để giảm tốc độ những người nhiễm bệnh. 

CDC đưa ra cảnh báo rằng những người trên 60 tuổi hoặc có bệnh nền – hai nhóm người mắc bệnh được đánh giá là dễ bị virus quật ngã nhất nên “tránh đám đông nhiều nhất có thể” 

“Nếu nhiều người trong chúng ta làm như thế, chúng ta sẽ làm chậm lại quá trình lây lan bệnh dịch”, Emily Landon, chuyên gia bệnh truyền nhiễm và là nhà dịch tễ học tại Đại học Dược Chicago, chia sẻ với Vox. “Điều này có nghĩa là mẹ của bạn và mẹ của tôi sẽ có giường bệnh để nằm khi họ cần nó”. 

Do đó mặc dù bạn đang trẻ và khỏe, bạn vẫn nên thực hiện các biện pháp “cách biệt xã hội” để giảm khả năng lây bệnh này đến người khác và khiến sự bùng phát của dịch bệnh suy yếu. “Nhiều người trẻ và khỏe bị bệnh cùng một lúc, sẽ có nhiều người già bị lây nhiễm hơn, và áp lực lên hệ thống chăm sóc sức khỏe sẽ lớn hơn”, Landon chia sẻ. 

Các bệnh viện đầy ắp các bệnh nhân Covid-19 sẽ không thể chữa trị được hết các bệnh nhân đó, bác sĩ có thể sẽ phải ưu tiên một số bệnh nhân hơn những người khác. “Ngay bây giờ, vẫn có bác sĩ cho bạn khi bạn cần, nhưng nếu không cẩn thận, chúng ta sẽ không còn đặc quyền như vậy nữa.”, Landon nhấn mạnh. 

Ở nhà giúp hệ thống chăm sóc sức khỏe của Mỹ không bị quá tải 

Tại thời điểm này, với chú virus lây lan khắp nước Mỹ, ưu tiên hàng đầu là đảm bảo hệ thống chăm sóc sức khỏe sẽ không bị quá tải với những bệnh nhân có bệnh tình nghiêm trọng cần chăm sóc đặc biệt và sử dụng máy thở. 

“Dưới góc nhìn của Mỹ, bạn muốn ngăn chặn bất cứ nơi đâu trở thành Vũ Hán thứ hai”, Tom Frieden, người dẫn dắt CDC dưới thời tổng thống Obama, chia sẻ.

“Điều đó có nghĩa là mặc dù chúng ta không thể ngăn chặn sự lây nhiễm của corona, chúng ta muốn ngăn sự bùng nổ của con virus này, sự bùng nổ có thể gây ùn tắc hệ thống chăm sóc sức khỏe của chúng ta. 

Hãy nhớ rằng, các bệnh viện và bác sĩ ở Mỹ đã và đang phải đối mặt với rất nhiều ca bệnh vì cúm mùa. Giờ họ còn phải quan tâm đến cả các ca bệnh Covid-19. 

Mối nghi ngại lớn nhất là về tiềm lực của hệ thống chăm sóc sức khỏe Mỹ khi phải đối mặt sự bùng phát mạnh mẽ của Covid-19. Covid-19 là bệnh về đường hô hấp và trong trường hợp nghiêm trọng nhất, việc điều trị bệnh nhân bị viêm phổi yêu cầu bác sĩ phải sử dụng máy thở. Và chúng ta sẽ không có đủ máy thở để phục vụ người bệnh nếu bệnh dịch bùng lên quá mạnh. 

Trung tâm Bảo vệ sức khỏe Johns Hopkins báo cáo vào năm 2018 rằng, theo như dự báo của chính phủ Mỹ, có khoảng 65,000 người bệnh ở Mỹ cần sử dụng máy thở trong đại dịch cúm năm 1957 – 1958 (đại dịch đã giết chết 116,000 nghìn người Mỹ) và năm 1968 (cướp đi sinh mạng 100,000 người Mỹ) 

Với số máy thở có thể sử dụng hết công suất là 160,000 máy. Trong các trường hợp trên, hệ thống chăm sóc sức khỏe có thể, trên lý thuyết, phục vụ nhu cầu bệnh nhân. 

Nhưng nếu virus corona tiến triển phức tạp, chúng ta có thể dễ dàng hết máy thở. 

Trong trường hợp như Cúm Tây Ba Nha (675,000 người chết ở Mỹ), có khoảng 742,500 người ở Mỹ cần máy thở, theo như dự báo của chính phủ. Chúng ta, không có nhiều máy như thế. 

Hệ thống chăm sóc sức khỏe đương nhiên không chỉ về số máy thở, mà còn về tiềm lực các mặt khác. Theo như Jonathan Cohn báo cáo, các bệnh viện Mỹ có khoảng 45,000 giường bệnh chăm sóc cho các ca đặc biệt nghiêm trọng. Trong trường hợp bùng phát ở mức vừa, có khoảng 200,000 bệnh nhân cần đưa vào phòng điều trị tích cực (ICU), nhưng nếu bùng phát mạnh hơn, con số này có thể lên đến 3 triệu. 

Và khi con số 3 triệu người đó có thể không được cứu chữa kịp thời cùng lúc, chúng ta vẫn phải cứu chữa những bệnh nhân đã ở trong ICU trước khi con virus SARS-COV-2 ghé đến, như Cohn cho biết:

“Một mặt, đó là con số tổng, trong trường hợp bùng phát mạnh mẽ. Kể cả trong trường hợp tệ nhất, rất ít khả năng chúng ta sẽ có 2.9 triệu người cùng cần giường trong ICU một lúc. Tuy nhiên, giường ICU ở Mỹ đã tương đối đầy, nhờ ơn của cúm influenza và các bệnh lý nghiêm trọng khác. 

Và kết quả, các bệnh viện vốn đã trong tình trạng quá tải, khiến rất nhiều bệnh nhân phải chờ đợi hàng giờ, thậm chí hàng ngày đợi đến khi có bệnh nhân đã khỏi để được lên giường ICU. Tình trạng này vốn đã có trừ trước khi COVID-19 xuất hiện.”

Jonathan Cohn

Các bệnh viện đã và đang làm tất cả những gì họ có thể – trang bị khẩu trang y tế, chuẩn bị các cơ sở dự phòng,… – và sẽ áp dụng các biện pháp quyết liệt hơn nếu họ không thể chữa trị các bệnh nhân Covid-19 và các bệnh nhân hiện có. 

Nhưng một điều mọi người có thể giúp đỡ các bác sĩ là ở nhà (hay còn gọi là cách lý) nếu họ cảm thấy không khỏe, đặc biệt nếu họ được xét nghiêm là có Covid-19 và yêu cầu tự cách ly. Bằng cách đó, hệ thống chăm sóc sức khỏe của Mỹ có thể tập trung cứu chữa những người bệnh thực sự cần trong đợt đại dịch này. 

#Yến_Đặng_Thục_Minh

#no_fake_news